@
menu
ONDANKS MEERDERE GROTE STADSBRANDEN EN BELEGERINGEN VAN ZOWEL DE SPANJAARDEN ALS DE FRANSEN KWAM EINDHOVEN LANGZAAM TOT GROEI. GEHEEL TEGEN ALLE VERWACHTINGEN IN WAS EINDHOVEN IN DE 13E-EEUW EEN KLEIN MAAR RELATIEF BLOEIEND HANDELSSTADJE.
Het huidige Eindhoven is een typisch voorbeeld van een gestichte stad. Dit is te zien aan het stratenpatroon dat sinds het ontstaan grofweg identiek is gebleven. Het huidige Department ligt op een van de belangrijkste kruispunten van middeleeuws Eindhoven.
IN 1772 KWAM DE BROUWERIJ IN HANDEN VAN DE FAMILIE SNIEDERS, DIE OOK EIGENAAR WAS VAN DE NOG STEEDS BESTAANDE DOMMELSCHE BIERBROUWERIJ. GODEFRIDUS SNIEDERS WAS EEN GERESPECTEERD LID VAN DE EINDHOVENSE GEMEENSCHAP. DAT BLIJKT WEL UIT HET FEIT DAT HIJ IN 1777 EN 1779 BURGEMEESTER VAN DE STAD WAS.
In de 18e-eeuw sprak Snieders zijn voorkeur uit voor de Orangisten. Zij waren de tegenstanders van de Patriotten die, geïnspireerd door de Franse revolutie, meer vrijheid en democratie wilden. Na veel tegenstand werd Snieders in 1806 opgenomen in een ‘dolhuis’ omdat hij ‘krankzinnig’ was geworden.
Na enkele overnames kwam de brouwerij in handen van de familie Van der Harten, welke de brouwerij tot de definitieve sluiting in 1925 in handen hield. In 1915 kocht het opkomende warenhuis V&D de locatie en verhuisde de brouwerij naar de Tongelresestraat. Slechts acht jaar later kwam er een einde aan 280 jaar Eindhovense brouwhistorie.
NA EEN FLINKE VERBOUWING ZOU MAGAZIJN ‘DE ZON’ WORDEN GEOPEND. MET DAARBOVEN PROMINENT DE NAMEN VAN DE TWEE AMSTERDAMSE ZWAGERS ‘VROOM & DREESMANN’. DE BEDRIJFSSTRATEGIE WAS SIMPEL, KWALITEITSPRODUCTEN TEGEN EEN LAGE PRIJS.
Personeel vinden was geen probleem, de armoede was nog groot en in de beginjaren mochten alle personeelsleden intern blijven wonen. In 1919 zou het internaat op de bovenverdieping van de winkel worden opgeheven en de vrijgekomen ruimte bij het bedrijf worden getrokken. In die tijd lieten ze ook weten dat de winkel op zondag was gesloten, want ook dat was nog niet vanzelfsprekend. Eind jaren twintig werd een rigoureus besluit genomen: de sloophamer werd gepakt voor meer statische nieuwbouw. Binnen enkele jaren werden alle omliggende winkels opgeslokt door Magazijn De Zon. De traditionele Eindhovense ondernemers verdwenen.
Voordat Eindhoven wereldwijde faam verwierf als ‘Brainport’ of als ‘Lichtstad’ stond de stad bekend als ‘La Ville Fumée’: de rokerige stad. Dat vanwege het opvallend hoge aantal sigarenfabrieken. Wel 211 kleine en grote sigarenfabrieken stonden verspreid over de gemeente Eindhoven. Naast het produceren waren de Eindhovenaren ook fervent rokers van sigaren. Op de huidige plek van Department werd in 1890 dus ook een sigarenmagazijn en winkel opgericht door Peter Strijbos. Insulinde groeide vanuit daar door als keten met meerdere winkels verspreid over het land.
De hoeden- en pettenwinkel van Jan Retera. Geboren in 1867 te Woensel en met 12 kinderen hadden ze een groot gezin, wonend boven de winkel. Retera was een fervent socialist. Hij haalde zijn kinderen van de Rooms Katholieke basisschool en stuurde ze naar een openbare basisschool, ook kocht hij het brood voor zijn gezin exclusief bij een socialistische bakkerij genaamd ‘Helpt Elkander’. Dit zal ongetwijfeld met argusogen zijn gade geslagen in het streng katholieke Eindhoven van begin 20e eeuw. Ook omdat Jan Retera een behoorlijk publiek figuur was in de stad. Hij fungeerde jarenlang als waagmeester, in deze functie hield hij toezicht op het wegen van het vee dat in de stad werd verkocht.
Twee deuren naast Canjels bevond zich een heel ander soort bedrijf. De firma P.Brüning & Cie was een zogenaamde manufacturenwinkel, net als Vroom & Dreesman, een winkel in stoffen en kleding dus. De uit Breda afkomstige Brüning & Cie hadden in 1907 al maar liefst 12 filialen verspreid over de provincie Noord-Brabant. Het bedrijf specialiseerde zich voornamelijk in sokken, kousen, garen en ondergoed en bracht deze aan de man via moderne marketingcampagnes in lokale kranten.
In de 15e eeuw ontstond behoefte aan een nauwkeurig uurwerk om op zee te kunnen navigeren. Elke stad kende wel zijn makers. Leo Canjels, zoon van een horlogemaker, studeerde godsdienst en bijbelgeschiedenis, maar trad later in zijn vaders voetsporen. Na tientallen jaren werd de familiewinkel verkocht aan Vroom & Dreesman. Van dat geld opende hij in 1921 een nieuwe winkel aan de overkant van de straat.
Op het raam stond: ‘S.J. van der Weijde, Handel in binnen en Buitenlandsche groenten en vruchten’. Naast de winkel hadden ze een tuinderij dicht bij het eerste Philipsfabriekje op de Emmasingel, toen daar nog de stadsgracht lag. Naast de oer-Hollandse groenten was Van der Weijde gespecialiseerd in voor die tijd zeer exotische vruchten. Het was een van de eerste en weinige plekken waar je onder andere bananen en perziken kon kopen.
VROOM & DREESMANN WERD IN 1887 TE AMSTERDAM OPGERICHT ALS KLEDINGWINKEL DOOR DE ZWAGERS WILLEM VROOM EN DE OORSPRONGKELIJK UIT DUITSLAND AFKOMSTIGE ANTON DREESMANN. DE BEDRIJFSFILOSOFIE WAS SIMPEL, KWALITEITSPRODUCTEN VOOR EEN LAGE PRIJS, WAT KLEINE MARGES BETEKENDE.
Om dit te compenseren stampten de zwagers winkel na winkel uit de grond. Het bedrijf groeide als kool maar dit bracht ook financiële risico’s met zich mee, daarom werd er in 1905 besloten om de bedrijven voortaan als NV te runnen. De Eindhovense vestiging is in tegenstelling tot veel eerdere filialen niet vanuit Amsterdam opgericht, maar door de V&D NV in ’s -Hertogenbosch.
Vroom & Dreesmann groeide binnen Eindhoven als kool. Uitbreiding was noodzakelijk. Voor de omliggende gedateerde panden werd voor die tijd al veel geld neergelegd. Ondernemers zoals juwelier Leo Canjels en brouwer Frans van der Harten zagen de verkoop van hun winkels aan V&D waarschijnlijk niet als een teloorgang, maar juist als een kans om veel geld te verdienen. De V&D was in haar eerste jaren in Eindhoven dus vooral een aanjager voor de lokale economie.
IN 1992 INTRODUCEERD MEN OOK DE MEUBELAFDELING, ONDERSTEUND DOOR EEN HEUSE BEZORGDIENST COMPLEET MET EIGEN VRACHTWAGEN EN DE GARANTIE DAT DE BESTELDE MEUBELS BINNEN 24 UUR AAN DE DEUR ZOUDEN WORDEN BEZORGD.
Door het immer uitdijende assortiment barstte de Eindhovense V&D al snel uit zijn voegen. Huisarchitect Oscar Leeuw kreeg de opdracht een nieuw pand te ontwerpen. De stijl, het zogenaamde ‘eclecticisme’, was een mengelmoes van verschillende stijlen. Aan de voorkant werden twee grote beelden bevestigd die handel en nijverheid voorstelden. Na de grote verbouwing werd de ‘nieuwe V&D’ in 1930 in gebruik genomen.
In de jaren ’30 werd het assortiment verder uitgebreid met levensmiddelen. In de kelder van het kolossale gebouw werd een restaurant gevestigd en de derde verdieping kreeg een lunchroom. Net voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog verwierf V&D het pand van Apotheek Reijen, dat plaats zou gaan maken voor de iconische glazen toren. Het V&D-pand kwam verrassend ongeschonden door de oorlog en het overleefde zelfs een wraakbombardement op 19 september 1944 na de bevrijding van de stad.
