menu

Drag

Deepdive

into History

01

Wie in de middeleeuwen had geroepen dat Eindhoven ooit zou uitgroeien tot 'Brainport' zou waarschijnlijk voor gek zijn verklaard. De landstreek die in die tijd Campina werd genoemd, bestond uit een uitgestrekte vlakte en zat bomvol struikrovers. Volgens de 11e-eeuwse monnik Stefelijn was dit deel van het land niet geschikt voor enige handel.

ONDANKS MEERDERE GROTE STADSBRANDEN EN BELEGERINGEN VAN ZOWEL DE SPANJAARDEN ALS DE FRANSEN KWAM EINDHOVEN LANGZAAM TOT GROEI. GEHEEL TEGEN ALLE VERWACHTINGEN IN WAS EINDHOVEN IN DE 13E-EEUW EEN KLEIN MAAR RELATIEF BLOEIEND HANDELSSTADJE.

Het huidige Eindhoven is een typisch voorbeeld van een gestichte stad. Dit is te zien aan het stratenpatroon dat sinds het ontstaan grofweg identiek is gebleven. Het huidige Department ligt op een van de belangrijkste kruispunten van middeleeuws Eindhoven.

 

Brouwerij

de Haas

02

Het is geen geheim dat er in Eindhoven graag een biertje wordt gedronken. Een lange traditie die teruggaat tot aan de middeleeuwen. De stad heeft vele brouwerijen gekend. Zoals op het terrein van Department: Brouwerij de Haas. De geschiedenis gaat terug tot 1643, de naam werd afgeleid van de twee bekende woonhuizen die de brouwerij verving; Grote Haes en Cleyne Haes.

IN 1772 KWAM DE BROUWERIJ IN HANDEN VAN DE FAMILIE SNIEDERS, DIE OOK EIGENAAR WAS VAN DE NOG STEEDS BESTAANDE DOMMELSCHE BIERBROUWERIJ. GODEFRIDUS SNIEDERS WAS EEN GERESPECTEERD LID VAN DE EINDHOVENSE GEMEENSCHAP. DAT BLIJKT WEL UIT HET FEIT DAT HIJ IN 1777 EN 1779 BURGEMEESTER VAN DE STAD WAS.

In de 18e-eeuw sprak Snieders zijn voorkeur uit voor de Orangisten. Zij waren de tegenstanders van de Patriotten die, geïnspireerd door de Franse revolutie, meer vrijheid en democratie wilden. Na veel tegenstand werd Snieders in 1806 opgenomen in een ‘dolhuis’ omdat hij ‘krankzinnig’ was geworden.

Na enkele overnames kwam de brouwerij in handen van de familie Van der Harten, welke de brouwerij tot de definitieve sluiting in 1925 in handen hield. In 1915 kocht het opkomende warenhuis V&D de locatie en verhuisde de brouwerij naar de Tongelresestraat. Slechts acht jaar later kwam er een einde aan 280 jaar Eindhovense brouwhistorie.

Magazijn

de Zon

03

In Eindhoven duikt in december 1907 voor het eerst de naam Vroom & Dreesmann op. De Amsterdamse firma is dan voor ongeveer 11.000 gulden de nieuwe eigenaar van het woonhuis, dat al sinds mensenheugenis ‘Huis de Haas’ werd genoemd.

NA EEN FLINKE VERBOUWING ZOU MAGAZIJN ‘DE ZON’ WORDEN GEOPEND. MET DAARBOVEN PROMINENT DE NAMEN VAN DE TWEE AMSTERDAMSE ZWAGERS ‘VROOM & DREESMANN’. DE BEDRIJFSSTRATEGIE WAS SIMPEL, KWALITEITSPRODUCTEN TEGEN EEN LAGE PRIJS.

Personeel vinden was geen probleem, de armoede was nog groot en in de beginjaren mochten alle personeelsleden intern blijven wonen. In 1919 zou het internaat op de bovenverdieping van de winkel worden opgeheven en de vrijgekomen ruimte bij het bedrijf worden getrokken. In die tijd lieten ze ook weten dat de winkel op zondag was gesloten, want ook dat was nog niet vanzelfsprekend. Eind jaren twintig werd een rigoureus besluit genomen: de sloophamer werd gepakt voor meer statische nieuwbouw. Binnen enkele jaren werden alle omliggende winkels opgeslokt door Magazijn De Zon. De traditionele Eindhovense ondernemers verdwenen.

Ontwikkeling

V&D

04

Het is zeer onwaarschijnlijk dat er nog iemand in Eindhoven in leven is die zich Brouwerij de Haes, de hoedenwinkel van Retera of sigarenmagazijn Insulinde kan herinneren; maar nagenoeg iedere Eindhovenaar kent het huidige Department als het V&D-pand. Nu is het natuurlijk de bedoeling dat de nieuwe bewoners van Department de V&D doen vergeten, maar eerst aandacht voor het iconische warenhuis van de stad.

VROOM & DREESMANN WERD IN 1887 TE AMSTERDAM OPGERICHT ALS KLEDINGWINKEL DOOR DE ZWAGERS WILLEM VROOM EN DE OORSPRONGKELIJK UIT DUITSLAND AFKOMSTIGE ANTON DREESMANN. DE BEDRIJFSFILOSOFIE WAS SIMPEL, KWALITEITSPRODUCTEN VOOR EEN LAGE PRIJS, WAT KLEINE MARGES BETEKENDE.

Om dit te compenseren stampten de zwagers winkel na winkel uit de grond. Het bedrijf groeide als kool maar dit bracht ook financiële risico’s met zich mee, daarom werd er in 1905 besloten om de bedrijven voortaan als NV te runnen. De Eindhovense vestiging is in tegenstelling tot veel eerdere filialen niet vanuit Amsterdam opgericht, maar door de V&D NV in ’s -Hertogenbosch.

Vroom & Dreesmann groeide binnen Eindhoven als kool. Uitbreiding was noodzakelijk. Voor de omliggende gedateerde panden werd voor die tijd al veel geld neergelegd. Ondernemers zoals juwelier Leo Canjels en brouwer Frans van der Harten zagen de verkoop van hun winkels aan V&D waarschijnlijk niet als een teloorgang, maar juist als een kans om veel geld te verdienen. De V&D was in haar eerste jaren in Eindhoven dus vooral een aanjager voor de lokale economie.

Groei en

Uitbouw

05

De V&D kende in Eindhoven bijna constante groei. Een van de voornaamste redenen was de ontwikkeling in het assortiment. In 1919 had de Eindhovense vestiging ervoor gezorgd dat Sinterklaas in de stad zou arriveren, uiteraard eindigde de stoet voor de voordeur van Magazijn De Zon alwaar, geheel toevallig, zojuist een nieuwe speelgoedafdeling was geopend.

IN 1992 INTRODUCEERD MEN OOK DE MEUBELAFDELING, ONDERSTEUND DOOR EEN HEUSE BEZORGDIENST COMPLEET MET EIGEN VRACHTWAGEN EN DE GARANTIE DAT DE BESTELDE MEUBELS BINNEN 24 UUR AAN DE DEUR ZOUDEN WORDEN BEZORGD.

Door het immer uitdijende assortiment barstte de Eindhovense V&D al snel uit zijn voegen. Huisarchitect Oscar Leeuw kreeg de opdracht een nieuw pand te ontwerpen. De stijl, het zogenaamde ‘eclecticisme’, was een mengelmoes van verschillende stijlen. Aan de voorkant werden twee grote beelden bevestigd die handel en nijverheid voorstelden. Na de grote verbouwing werd de ‘nieuwe V&D’ in 1930 in gebruik genomen.

In de jaren ’30 werd het assortiment verder uitgebreid met levensmiddelen. In de kelder van het kolossale gebouw werd een restaurant gevestigd en de derde verdieping kreeg een lunchroom. Net voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog verwierf V&D het pand van Apotheek Reijen, dat plaats zou gaan maken voor de iconische glazen toren. Het V&D-pand kwam verrassend ongeschonden door de oorlog en het overleefde zelfs een wraakbombardement op 19 september 1944 na de bevrijding van de stad.